Ονομασία
Η ονομασία Χολαργός δόθηκε προς τιμήν του αρχαίου ομώνυμου Δήμου, από τον οποίο καταγόταν ο φημισμένος Αθηναίος πολιτικός Περικλής. Φιλολογικά και αρχαιολογικά (επιγραφικά) στοιχεία, όμως, αποδεικνύουν ότι ο αρχαίος Δήμος βρισκόταν σε αρκετά διαφορετική θέση από το σημερινό Χολαργό, συγκεκριμένα κοντά στα Νέα Λιόσια, ίσως και το Καματερό.
Έμβλημα
Το έμβλημα του σημερινού Χολαργού δεν θα μπορούσε να είναι άλλο από την προτομή του Περικλέους και τα δέκα αστέρια, που συμβολίζουν τις φυλές στην Αρχαία Αθήνα.
Το σήμα της πόλης του Χολαργού εγκρίθηκε ομόφωνα από το Δημοτικό Συμβούλιο του πρώην Δήμου Χολαργού, κατά τη συνεδρίαση της 14ης Οκτωβρίου 2003. Σχεδιάστηκε ώστε να συνδέσει την ήδη υπάρχουσα ταυτότητα του τότε Δήμου, με το ιστορικό ελληνικό παρελθόν. Την ιδέα του τελευταίου Δημάρχου Χολαργού, Δημήτρη Νικολάου, επεξεργάστηκαν καλλιτεχνικά η τότε Αντιδήμαρχος, Έλλη Ευαγγελίδου και ο Αρχαιολόγος-Σχεδιαστής, Παντελής Τζομάκας. Οκτώ μήνες αργότερα, στις 17 Ιουνίου 2004, πραγματοποιήθηκαν και τα αποκαλυπτήρια του μεγαλύτερου παγκοσμίως ανδριάντα του Περικλή, στην κύρια είσοδο της κεντρικότερης οδικής αρτηρίας της πόλης του Χολαργού, τη λεωφόρο Περικλέους. Τα αποκαλυπτήρια του ανδριάντα που φιλοτέχνησε ο Γλύπτης Γεώργιος Καλακαλλάς, έγιναν από τον τότε Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας, Κωνσταντίνο Στεφανόπουλο.
Στο νέο σήμα η κεφαλή του πατέρα της Αθηναϊκής Δημοκρατίας αποτελεί ακριβές αντίγραφο της μαρμάρινης προτομής του Περικλή, η οποία φυλάσσεται στο Μουσείο του Βατικανού. Η κεφαλή του Περικλή αποτυπώνεται σε μπλε σκούρο φόντο, στο οποίο εικονίζονται αριστερά και δεξιά δέκα άστρα, σύμβολα των δέκα φυλών της αρχαίας Αθήνας, στις οποίες χώρισε στο τέλος του ΣΤ’ π.Χ. αιώνα ο Κλεισθένης τους Αθηναίους και τους λοιπούς κατοίκους της Αττικής και ήταν οι εξής: 1) Ερεχθηίς, 2) Πανδιονίς, 3) Λεοντίς, 4) Ακαμαντίς, 5) Οινηίς, 6) Κεκροπίς, 7) Ιπποθοντίς, 8) Αιαντίς, 9) Αντιοχίς και 10) Αιγηίς. Σε κάθε φυλή υπήχθησαν διάφοροι Δήμοι και χωριά από την πόλη (άστυ), την παράλια γη, την αγροτική γη και τους ορεινούς τόπους. Στην Ακαμαντίδα Φυλή (που το όνομά της προήλθε από το γιο του Θησέα, Ακάμαντα) υπάγονταν, από την πόλη (άστυ) η συνοικία του έξω Κεραμεικού, από την παράλια γη ο Δήμος Θορικού, από την αγροτική γη ο Σφηττός (σημερινό Κορωπί) και ο Χολαργός. Στην Ακαμαντίδα Φυλή ανήκε ο στρατηγός Ξάνθιππος και η σύζυγός του Αγαρίστη (εγγονή του Κλεισθένη) και φυσικά ο γιος τους Περικλής. Οι δέκα φυλές απέκτησαν μεγάλη δύναμη στην εποχή του Περικλή, κατά την οποία αυξήθηκε και η πολιτική σημασία των Δήμων. Στις δέκα φυλές ήταν κατανεμημένοι οι Δήμοι.
Η μαρμάρινη προτομή του Περικλή, η οποία ανήκει στο Μουσείο του Βατικανού, καθώς και εκείνη του Βρετανικού Μουσείου, αποτελούν μοναδικά σωζόμενα μαρμάρινα αντίγραφα του περίφημου χάλκινου αγάλματος του Περικλή, για το οποίο μας πληροφορούν ο Παυσανίας και ο Πλίνιος. Το έργο εκείνο ήταν καλλιτέχνημα του χαλκοπλάστη Κρησίλα, από τις Κυδωνίες της Κρήτης. Βρισκόταν στο ύπαιθρο κοντά στα Προπύλαια και βορείως της κεντρικής εισόδου, πλάι στο άγαλμα της Λημνίας Αθηνάς του Φειδία. Στα τεμάχια του βάθρου του αγάλματος σώζεται η επιγραφή (430-400 π.Χ.): “Περικλέος Κρησίλας εποίε”. Από τα σωζόμενα αντίγραφα φαίνεται ότι ο Περικλής εικονιζόταν ως στρατηγός, με κορινθιακό κράνος ανυψωμένο και ελαφρά κλίση της κεφαλής στον αριστερό ώμο. Αναφερόμενος στην καλλιτεχνική αξία του αγάλματος, ο Πλίνιος γράφει ότι ο Κρησίλας απεικονίζει τους ευγενείς άνδρες ευγενέστερους και τους περίφημους περιφημότερους.
Ιστορία
Στην αρχαιότητα ο σημερινός Χολαργός αποτελούσε έκταση της περιφέρειας του αττικού Δήμου Φλύας. Αρχαιολογικά ευρήματα μαρτυρούν τον εποικισμό της περιοχής από την Πρωτοελλαδική περίοδο. Τα ευρήματα αυτά εντοπίζονται στους πρόποδες του Υμηττού, ενώ επόμενα μαρτυρούν την ύπαρξη ζωής κατά τους Κλασικούς και Ελληνιστικούς χρόνους. Πολλά ταφικά μνημεία χρονολογούνται στον 5ο και 4ο αιώνα π.Χ.
Ενδείξεις ζωής υπάρχουν και από τα Ρωμαϊκά, τα Βυζαντινά και τα Μεταβυζαντινά χρόνια, ενώ κατά την Τουρκοκρατία η γη του Χολαργού παραμένει έρημη.
Το 1926 σε μία πρωτεύουσα που οικοδομείται από τα ερείπιά της, αναζητείται έκταση προς δόμηση από το συνεταιρισμό “Εταιρία Αγροπόλεων”. Η περιοχή του σημερινού Χολαργού αποφασίζεται να δομηθεί, ενώ υπάγεται ακόμα στη διοικητική περιφέρεια της κοινότητος Χαλανδραίων.
Το 1930 αποσπάται από το Χαλάνδρι και ανακηρύσσεται αυτόνομη κοινότητα.
Κατά την περίοδο της κατοχής, μονάδα του ιταλικού στρατού καταλαμβάνει το Χολαργό και εγκαθιστά το αρχηγείο της. Με την επέλαση των Γερμανών, δε, σταματά η οικοδομική δραστηριότητα, ενώ η απελευθέρωση του ελληνικού έθνους βρίσκει την περιοχή σε πολύ άσχημη κατάσταση.
Ο Χολαργός ανοικοδομείται σιγά σιγά από τις στάχτες του, με τους κατοίκους του να στρέφονται στο μικρεμπόριο ώστε να μπορέσουν να σταθούν στα πόδια τους και να ξανακτίσουν την πόλη που τόσο αγάπησαν. Έτσι φτάνουμε στη δεκαετία του 1960, οπότε και δίνεται το έναυσμα προς τη μαζική δόμηση της περιοχής. Η περίοδος αυτή άλλωστε έχει ταυτιστεί στην Αθήνα με την ανάγκη προς αποκατάσταση των κατοίκων της πρωτεύουσας με κάθε τρόπο. Η δεκαετία αυτή, όπως επίσης και η επόμενη, αφήνουν το στίγμα τους στη σημερινή μορφή της περιοχής. Οι χαρακτηριστικές πολυκατοικίες μαζικής κατοίκησης που οικοδομούνται και στο κέντρο των Αθηνών αντικαθιστούν τις γραφικές επαύλεις και τα καλαίσθητα αρχοντικά του παλιού Χολαργού.
Στα χρόνια που ακολουθούν, γειτονικά προάστια κλέβουν την αίγλη του πράσινου προαστίου, με τους Αθηναίους να πληθαίνουν ασφυκτικά και μεγάλες πληθυσμιακές μάζες να μεταναστεύουν όλο και σε μεγαλύτερη απόσταση από την αποπνικτική πρωτεύουσα.
Έτσι φτάνουμε στον 21ο αιώνα, εποχή που σηματοδοτείται από την ανάπλαση, ανοικοδόμηση και εκμοντερνισμό της μικρής αυτής πόλης. Οι σωστές βάσεις στη δόμηση που θέτουν οι εμπνευστές της, με την προνομιακή θέση στους πρόποδες του Υμηττού, την εύκολη και γρήγορη σύνδεση με το κέντρο των Αθηνών, το πετυχημένο ρυμοτομικό σχέδιο και το φυσικό κάλλος της περιοχής, την αναδεικνύουν σε μια σύγχρονη πόλη[εκκρεμεί παραπομπή]. Είναι από τους πρώτους Δήμους που συνδέονται με το δίκτυο του Μετρό μέσω της λεωφόρου Μεσογείων (στάση Εθνική Άμυνα), (Χολαργός και Νομισματοκοπείο).
Χαρακτηριστικά
Με την ανάγκη στέγασης της ταλαιπωρημένης από τις κακουχίες Ελλάδας και με τον οικιστικό κορεσμό των Αθηνών διαμορφώθηκε σταδιακά η σημερινή πόλη. Οικοδομήθηκε στο μεταίχμιο της μετάβασης από την αστική νοοτροπία της μεγαλουπόλεως, στην ανάγκη για μικρές κηπουπόλεις στο λεκανοπέδιο. Αρχικά οικοδομείται μαζικά, με πενταώροφες πολυκατοικίες και χωρίς ιδιαίτερο ενδιαφέρον για μεγάλους κήπους. Το γκρίζο κυριαρχεί παντού με τις πανομοιότυπες πολυκατοικίες να ξεφυτρώνουν σε κάθε γωνιά.
Σήμερα γίνονται βήματα προς τον εκμοντερνισμό και την ανάπλασή της. Μικρές οάσεις πρασίνου στολίζουν τις γειτονιές, η ανοικοδόμηση διαφοροποιεί το τοπίο αρχιτεκτονικά και η σύνδεση του Χολαργού με τις συγκοινωνίες βελτιώνεται και πληθώρα αθλητικών και πολιτιστικών χώρων κοσμούν το κέντρο της πόλεως (δημοτικό γυμναστήριο και βιβλιοθήκη). Η αγορά είναι συγκεντρωμένη σε ένα εμπορικό κέντρο στον κεντρικό δρόμο της πόλεως, ενώ η λεωφόρος Μεσογείων που “αγκαλιάζει” τη βόρεια πλευρά του δήμου προσφέρει διάφορα προϊόντα, υπηρεσίες υγείας και χώρους ψυχαγωγίας.
Συγκοινωνιακή Σύνδεση
Η συγκοινωνιακή σύνδεση της πόλης του Χολαργού ήταν πάντα ένα από τα πλεονεκτήματά της, καθώς είναι από τις πρώτες περιοχές που συνδέθηκαν με το κέντρο των Αθηνών[εκκρεμεί παραπομπή]. Ως μία, επιπλέον, από τις περιοχές που επηρεάστηκαν πρώτες από την εσωτερική “μετανάστευση” των Αθηναίων στο πέρασμα προς τα πολλά υποσχόμενα από εκείνη κιόλας την εποχή Μεσόγεια αναγνωρίζεται σύντομα ως Δήμος. Η λεωφόρος Μεσογείων διαπλατύνεται και διαμορφώνεται ως μία από τις κομβικότερες λεωφόρους του νομού Αττικής, καθώς αποτελεί την ανατολική πύλη εισόδου στο λεκανοπέδιο. Πολύ γρήγορα το κλίμα της περιοχής επιβαρύνεται από τις μαζικές μετακινήσεις, ενώ αρχίζουν και εμφανίζονται και τα πρώτα σημάδια κυκλοφοριακού κορεσμού.
Εν έτει 2004, με αφορμή τους Ολυμπιακούς Αγώνες στην Αθήνα και με την χάραξη της Αττικής Οδού, διαμορφώνεται και η Περιφερειακή Υμηττού που κινείται περιμετρικά του όρους και συνδέει την Ανατολική Αττική με τη λεωφόρο Κατεχάκη χωρίς διαμπερή κυκλοφορία από τα ανατολικά προάστια στην πορεία προς το κέντρο των Αθηνών. Επιπλέον συνδέει την Αττική Οδό με την Εθνική Οδό Αθηνών-Λαμίας που κινείται βόρεια και ξεκινάει η επέκτασή της προς τη νέα λεωφόρο Σταυρού-Ραφήνας, με σκοπό τη σύνδεση της βορειοανατολικής Αττικής με την Αθήνα. Με αυτό τον τρόπο δημιουργείται και ο περιφερειακός οδικός δακτύλιος της πόλης του Χολαργού που περιβάλλεται από τις λεωφόρους Μεσογείων και Υμηττού. Στα μειονεκτήματα του ρυμοτομικού σχεδίου συγκαταλέγεται η έλλειψη παράπλευρων λεωφόρων ανατολικά και δυτικά του Χολαργού, καθώς η σύνδεση των προαναφερθέντων κομβικών λεωφόρων πραγματοποιείται εν μέρει μέσα από δρόμους κατασκευασμένους με προδιαγραφές ήπιας κυκλοφορίας (Αναστάσεως και 17ης Νοεμβρίου).
Την ίδια περίοδο, με την επέκταση του αστικού δικτύου μετακινήσεων, ο Χολαργός συνδέεται με τα βόρεια προάστια, μέσω της επέκτασης της γραμμής 3 του Μετρό, καθώς επίσης και με την πεδιάδα των Μεσογείων. Επίσης, ανακοινώνεται κατασκευή σταθμών μετρό σε όλο το μήκος της λεωφόρου Μεσογείων στα σύνορα των βορειοανατολικών προαστίων.
Ιεροί Ναοί
Στα όρια του Χολαργού υπάρχουν οι ακόλουθοι 3 α) Της Παναγίας της Φανερωμένης, β) Της Αγίας Τριάδος και γ) Της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, παρεκκλήσι του οποίου είναι το εκκλησάκι Της Αναστάσεως (Των ΄Εξι), το οποίο χτίστηκε το 1930 στη μνήμη των έξι ατόμων (πέντε Πολιτικών και του Αρχιστρατήγου) οι οποίοι τουφεκίστηκαν στο Γουδί στις 15 Νοεμβρίου του 1922.
Οικονομικά Στοιχεία
Η πρώτη οικιστική ανάπτυξη του Χολαργού ξεκινά με το έναυσμα της εσωτερικής μετανάστευσης των Αθηναίων. Σε δεύτερη φάση, η λειτουργία του ελληνικού “Πενταγώνου” στα σύνορα με την Αθήνα και ο οικοδομικός κορεσμός του γειτονικού Παπάγου από εργαζόμενους στρατιωτικούς δίνει κίνητρα για την προτίμηση του Χολαργού. Μέσα στα επόμενα χρόνια, με την ανάπτυξη των γειτονικών του Δήμων Χαλανδρίου και Αγίας Παρασκευής και την καθιέρωση του όρου “Βόρεια Προάστια”, ενός όρου γεωγραφικά αφηρημένου για εκείνη την εποχή, μεγάλωσε ακόμη περισσότερο η αξία των ακινήτων.
Το 2007, οι αντικειμενικές αξίες των ακινήτων ήταν 1.400 – 2.200 € / τμ, ενώ οι εμπορικές 2.000 – 3.000 € / τμ. [εκκρεμεί παραπομπή]
Διατελέσαντες Κοινοτάρχες Χολαργού
1. Νικόλαος Βιτάλης (1933-1935)
2. Γεώργιος Μάνσολας (1935-1936)
3. Νικόλαος Βιτάλης (1936-1943)
4. Αλέξανδρος Βασαλάκης (1943)
5. Βασίλειος Τζαβάρας (1943-1945)
6. Χαράλαμπος Τσούνης (1945-1946)
7. Βασίλειος Τζαβάρας (1945-1946)
8. Νικόλαος Βιτάλης (1946)
9. Παναγιώτης Αγγελόπουλος (1946)
10. Χαράλαμπος Τσούνης (1946)
11. Γεράσιμος Κατσιμπίρης (1946-1947)
12. Χαράλαμπος Τσούνης (1947-1948)
13. Γεράσιμος Παναγιωτόπουλος (1948-1950)
14. Νικόλαος Βιτάλης (1950)
15. Χρήστος Γιαννακάκης (1950-1951)
16. Νικόλαος Βιτάλης (1951-1954)
17. Σπύρος Βουτσινάς (1954-1959)
18. Νικόλαος Βιτάλης (1959-1963)
Διατελέσαντες Δήμαρχοι Χολαργού
1. Νικόλαος Βιτάλης (1963-1967)
2. Παναγιώτης Παπαγιάννης (1967)
3. Παναγιώτης Ζέρβας (1967)
4. Νικόλαος Σαλίγγαρος (1967-1970)
5. Δημοσθένης Παναγιωτόπουλος (1970-1971)
6. Αντώνιος Πολύδωρας (1971-1974)
7. Παναγιώτης Γαλάνης (1974-1975)
8. Σοφοκλής Μαντάς (1975-1982)
9. Χαράλαμπος Σκούρτης (1983-2002)
10. Δημήτριος Νικολάου (2003-2010)
Διατελέσαντες Πρόεδροι Δημοτικής Κοινότητας Χολαργού
1. Νικόλαος Αποστολόπουλος (2011-2014)
2. Αικατερίνη Γκούμα (2014-2019)
Χρήσιμα στοιχεία
| Χώρα |  Ελλάδα |
|---|---|
| Περιφέρεια | Αττικής |
| Δήμος | Παπάγου-Χολαργού |
| Έκταση | 3.95 χλμ² |
| Υψόμετρο | 202 μ |
| Πληθυσμός | 30.840(2011) |
| Ταχυδρομικός κώδικας | 15561, 15562 |
| Τηλεφωνικός κωδικός | 21065 |
